Het project 'Awa pa Kòrsou' richt zich op de effecten van ​klimaatverandering op het Curaçaose landschap, specifiek verdroging, ​hittestress en overstromingen. Dit project is een samenwerking tussen ​verschillende organisaties zoals Carmabi, Stichting Monumentenfonds ​Curaçao, Stichting NAAM, de S.A.L. (Mongui) Maduro Foundation en de ​Universiteit van Curaçao Dr. Moises Frumencio Da Costa Gomez. Het is ​onderdeel van de Erfgoed Deal.

Het project omvat archeologisch en antropologisch onderzoek, ​educatieprogramma’s en hydrologisch onderzoek uitgevoerd door ​experts, onderzoekers en studenten van de UoC. Herstelde ​waterstructuren en opgedane kennis worden gedeeld via UoC's Living-​Labs en gebruikt voor lesmateriaal, documentaires en cultuur-historische ​tours.

Het project onderzoekt en herstelt historische waterbeheerstructuren in ​gebieden zoals Savonet, Zevenbergen en Rooi Catootje. Deze plekken ​hebben een historisch watersysteem van rooien en dammen, dat sinds de ​eerste bewoners van Curaçao gebruikt en uitgebreid is. Deze systemen ​zijn essentieel voor waterbeheer en het behoud van erfgoed.

Naast bewustwording over klimaatverandering en waterbeheer, ​benadrukt het project het belang van lokale landbouw en de preventie ​van wateroverlast. Door regenwater vast te houden, kunnen we erosie en ​schade aan koraalriffen verminderen, en bijdragen aan zelfvoorziening ​van het eiland.

Met 'Awa pa Kòrsou' streven de betrokken organisaties naar meer kennis ​en bewustwording om beter voorbereid te zijn op de gevolgen van ​klimaatverandering.

Bij "Awa pa Kòrsou" geloven we dat samenwerking de sleutel is tot ​succes. Ons project zou niet mogelijk zijn zonder de ​onvoorwaardelijke steun en betrokkenheid van onze toegewijde ​partners. Deze maand willen we graag Caribbean Research & ​Management of Biodiversity (Carmabi) in het zonnetje zetten.

Carmabi speelt een cruciale rol binnen het project Awa Pa Kòrsou. ​Deze organisatie is essentieel voor het beheer van het Christoffel ​National Park, een van de grootste natuurreservaten op Curaçao, ​evenals de historische gebouwen op het terrein. Het park is een ​toevluchtsoord voor een breed scala aan inheemse flora en fauna ​en biedt bezoekers een unieke kans om de natuurlijke schoonheid ​van het eiland te ervaren.

Daarnaast draagt Carmabi significant bij aan het onderwijs op ​Curaçao door het organiseren van educatieve excursies en het ​verstrekken van materialen over waterbeheer en de historische ​toepassingen van water. Deze educatieve initiatieven zijn van ​onschatbare waarde voor het vergroten van het bewustzijn en de ​kennis over duurzame waterpraktijken onder de jongeren van het ​eiland.

Het project ‘Awa pa Kòrsou – Water voor Curaçao’ is vorig jaar van start ​gegaan en de projectpartners zijn nu een jaar samen onderweg. Na een lange ​voorbereidingstijd zijn de eerste deelprojecten inmiddels afgerond en worden ​aansluitend en parallel de nieuwe onderdelen in uitvoering genomen. De ​Stichting Monumentenfonds Curaçao (MfC) organiseert als coördinator ​maandelijks projectoverleg om de voortgang van de uitvoering en de ​besteding van het budget nauwkeurig te bewaken.

Op 4 mei jl. heeft een onverwachte wolkbreuk enorme overstromingen ​veroorzaakt in het westelijk deel van Curaçao. Omdat in dat landelijke gebied ​ook Zevenbergen is gesitueerd, heeft deze projectlocatie aardig wat overlast ​ondervonden van het omvangrijke hemelwater en modderstromen ter plekke. ​Er is in de vroege ochtenduren in korte tijd meer dan 50mm regen gevallen. ​Deze onverwacht intense regenval heeft het belang van klimaatadaptatie ​nogmaals benadrukt en heeft tegelijkertijd door alle media-aandacht ook ​geleid tot meer bewustzijn binnen de lokale gemeenschap. De ​projectorganisatie is van diverse kanten benaderd met de vraag om meer ​tekst en uitleg te geven over ons project hetgeen door het team als een ​gunstige ontwikkeling wordt beschouwd.

Onlangs bezocht een ambtelijke delegatie het rurale projectgebied om ​uitgebreid geïnformeerd te worden over de inhoud en impact van het project. ​De meeste vertegenwoordigers van de ministeries van Algemene Zaken, ​Ruimtelijke-, Economische ontwikkeling, Gezondheid en Natuur hadden ​weliswaar van het project gehoord maar hebben van de gelegenheid gebruik ​gemaakt om meer te weten te komen over de pilots die in het kader van ‘Awa ​pa Kòrsou’ worden uitgevoerd.

Ook zij waren van mening dat dit op kleine schaal een uitstekende ​demonstratie kan zijn om de problematiek onder de aandacht te brengen van ​het brede publiek. Men is erg enthousiast geworden om straks in september ​ook deel te nemen aan de workshops die, als onderdeel van de "living lab" ​zullen worden georganiseerd door de technische faculteit van University of ​Curaçao. Het delen van kennis en dialoog rondom (zoet) watermanagement ​zal daarmee worden gestimuleerd zodat verantwoorde ingrepen kunnen ​worden gedaan om desastreuze gevolgen zoals laatst kunnen worden ​voorkomen.

Naast de projectmanagementtaken draagt MfC ook zorg voor de ​restauratiebegeleiding van de historische waterwerken die zich bevinden op ​de projectlocaties in de beide, voormalige plantagegebieden. Samen met ​projectpartner Carmabi is daarvan het project ‘Zevenbergen’ inmiddels ​gerealiseerd. De technische ondersteuning houdt onder meer in het adviseren ​en begeleiden van de aannemer bij het zorgvuldig, sober en doelmatig ​consolideren van historische kunst- en bouwwerken zodat ook de originele ​structuren en bouwtechnieken zichtbaar blijven. Eventuele oorspronkelijke ​bouwmaterialen die niet meer hergebruikt kunnen worden blijven op de locatie ​aanwezig voor demonstratiedoeleinden. Zowel de ruïne van het landhuis ​alsook de indigobakken zijn geconsolideerd en inmiddels is de eerste ​‘proefexcursie’ georganiseerd naar deze interessante locatie, onder leiding van ​enkele parkrangers. Het is daarbij de bedoeling dat er tijdens dit soort ​historische rondleidingen uitgebreid zal worden stil gestaan bij de toenmalige ​rol van water bij de productie van tuin- en landbouwproducten waaronder ook ​de indigo kleurstof. Inmiddels zijn de voorbereidingen voor het volgende ​deelproject (Savonet) ook gestart met het in kaart brengen van de ​consolidatiewerken.

We zijn trots om te melden dat Dimitri Schreuder zijn afstudeeronderzoek ​getiteld: ‘Stromen van het verleden’ aan de opleiding Built Environment van de ​Hogeschool van Amsterdam, met een specialisatie in waterbouwkunde en ​watermanagement, met succes heeft afgerond. Het onderzoek van Schreuder ​heeft waardevol inzicht geboden in de historische waterstromen in de

stedelijke omgeving van Rooi Catootje. Hij analyseerde historische kaarten, ​foto's en andere documenten om de veranderingen in de waterlopen door de ​eeuwen heen te reconstrueren. De bevindingen van Schreuder dragen bij aan ​een beter begrip van de hydrologie van het projectgebied en zijn daarmee van ​groot belang voor toekomstige ruimtelijke ontwikkeling in het algemeen en ​ons project Awa pa Kòrsou.

Het project "Awa pa Kòrsou - Water voor Curaçao" is gericht op het herstel ​van de stroomgebieden van natuurlijke en cultureel-historische ​watersystemen op Curaçao. Dit omvat het herstellen van rooien, dammen en ​monumentale waterwerken in zowel stedelijke als landelijke gebieden. Binnen ​het stedelijke deel van het project ligt de focus op het hofje van de voormalige ​plantage Rooi Catootje en de omliggende gebieden. Dit zijn de ​tussenresultaten van de gebiedsanalyse met aanbevelingen voor de beoogde ​herstelwerkzaamheden.

Analyse van het Stroomgebied

Het stroomgebied dat uitmondt in het hofje bevindt zich in de oostelijke wijken ​van Schottegat, zoals Zapateer, Jongbloed, Cas Cora, Damacor, Rooi Catootje ​en Mahaai. Regenwater stroomt via oppervlaktestroming van oost naar west ​richting Schottegat. Het stroomgebied is nauwkeurig in kaart gebracht met ​recente hoogtedata en kaartmateriaal van rooien en duikers. Het water bereikt ​Hòfi Rooi Catootje vanuit vier richtingen:

• Via een rooi vanuit het noorden vanuit Cas Cora, Jongbloed en Zapateer.
  
• Via een rooi langs de synagoge aan de Magdalenaweg, vanuit vanuit Van ​Engelen
  
• Via een rooi vanuit de buurt Rooi Catootje.
  
• Via oppervlakteafstroming vanuit het villapark aan de noordwestzijde.
  

De dam heeft een beperkte capaciteit. Tijdens extreme regenval zoals tijdens ​Tomas in 2010 ontstaat wateroverlast op de Magdalenaweg. Het is essentieel ​om de capaciteit van de dammen en achterliggende retentiegebieden te ​vergroten om de wateroverlast te beperken.

De herstelwerkzaamheden zijn verdeeld over vier reservoirs:

Reservoir 1 bestaat uit dammen in alle richtingen, een grote overlaat, een ​kleiner overlaat en een doorbraak richting Reservoir 2 . Voorstel is om de ​doorbraak te repareren, maatregelen te nemen om de gronddammen waar ​nodig te stabiliseren, overlaat 1b te herstellen en de retentiecapaciteit zo ​mogelijk te vergroten door het reservoir plaatselijk uit te diepen.

Reservoir 2 bestaat uit een dam vanuit het kindermuseum tot de ​Magdalenaweg en een dam langs de Magdalenaweg. Bij het kindermuseum ligt ​een grote overlaat, halverwege deze dam een kleinere overlaat en bij de ​aansluiting aan de Magdalenaweg een kleine overlaat. Het gebied is behoorlijk ​dichtgegroeid. Voorstel is om een pad schoon te maken richting de ​kunstwerken en de dam, het gebied verder te ontdoen van afval en de ​afwatering te bevorderen door het creëren van een natuurlijke rooi richting de ​overlaten.

Reservoir 3 bestaat een dam vanuit het kindermuseum tot de Magdalenaweg ​en een dam langs de Magdalenaweg. Bij het kindermuseum ligt een grote ​overlaat en bij de aansluiting aan de Magdalenaweg een kleine overlaat. ​Voorstel is ook hier om een pad schoon te maken richting de kunstwerken en ​de dam, het gebied verder te ontdoen van afval, en afwatering te bevorderen ​door het creëren van een natuurlijke rooi richting de overlaten.

Reservoir 4 wordt aan de zuidzijde begrenst door een dam langs de ​Zuikertuintjeweg en de oostzijde door een dam langs de Magdalenaweg. In het ​gebied ligt een betonnen damhoofd en een put incl. goot. Voorstel is hier om ​een pad schoon te maken richting de kunstwerken, het gebied verder te ​ontdoen van afval, en afwatering te bevorderen door het creëren van een ​natuurlijke rooi richting de overlaten.

De herstelwerkzaamheden verdeeld over de vier reservoirs bestaan uit;

· Opruimen van paden en kunstwerken.

· Meten van hoogtes van rooien, dammen en kunstwerken.

· Voorbereiding van uitvoeringstekeningen en herstelplannen.

· Specifieke herstelacties voor elk reservoir om de retentiecapaciteit te ​vergroten en wateroverlast te verminderen.

Door doelgerichte schoonmaak- en herstelacties kan de retentiefunctie van ​de reservoirs hersteld worden, wat zal bijdragen aan een verbeterde ​waterbeheersing en vermindering van wateroverlast in het gebied.